Moje
konto
Koszyk (
(
CZY SZKIC GEODEZYJNY POWINIEN ZAWIERAĆ OPISY WARTOŚCI RZĘDNYCH OBIEKTÓW ‘PIKIETA NATURALNA’ I ‘PIKIETA SZTUCZNA’?
Jednym ze skutków nowelizacji przepisów prawa z dziedziny geodezji i kartografii z 2021 r. było znaczne ograniczenie ilości dokumentacji wchodzącej w skład operatu technicznego zawierającego wyniki prac geodezyjnych oraz informacji zawartych w tym operacie. Ustawodawcy prawdopodobnie przyświecały tym zmianom względy ekonomiczne, ponieważ pozwoliły:
- zmniejszyć ilość dokumentów włączanych do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego (archiwizowanych przez poszczególne organy SGIK),
- skrócić czas weryfikacji wyników prac geodezyjnych przez organy SGIK (wg założenia: mniej dokumentów do sprawdzenia – krótszy czas weryfikacji) oraz
- istotnie usprawniły opracowywanie operatu geodezyjnego przez wykonawców prac geodezyjnych.
Skutki te niewątpliwie wpłynęły również na przyspieszenie procesu inwestycyjnego poprzez skrócenie czasu oczekiwania jego uczestników na niezbędne dla nich opracowania geodezyjne.
Korzyści dla wszystkich?
Dla nas w geospot Biuro Geodezji (marka działająca pod firmą Cubic Orb sp. z o.o.) największą wartością tych zmian stało się zminimalizowanie czasu jaki poświęcaliśmy na przygotowanie dokumentacji składającej się na operat techniczny, co w dużej mierze jest (a w zasadzie było) bardziej pracą administracyjną aniżeli geodezyjną. Wiele z dokumentów wchodzących w skład „starego” operatu technicznego powielała jedynie dane zawarte w pozostałej części dokumentacji (np. dzienniki pomiarowe były w zasadzie powieleniem wykazu współrzędnych oraz niektórych informacji zawartych w sprawozdaniu technicznym), a dodatkowe informacje w nich zawarte nie wnosiły w zasadzie żadnych wartości dla PZGIK (np. błąd pomiaru przy każdej pikiecie, współrzędne wirtualnej stacji referencyjnej czy długości celowych i wartości kierunków w dziennikach tachimetrycznych). W rezultacie śmiało możemy stwierdzić, że po nowelizacji czas przygotowania dokumentów operatu skrócił się co najmniej o połowę. Jak przypuszczam, w podobnym stopniu powinien ulec skróceniu czas weryfikacji tych dokumentów przez organy SGIK. Wydawać by się mogło, że taki stan rzeczy powinien zadowalać zarówno wykonawców prac geodezyjnych jak i Służbę Geodezyjną i Kartograficzną, prawda? Czy aby na pewno?
Jak się jednak okazuje, w przypadku tej drugiej grupy opinie w tej kwestii są podzielone. Bazując na naszych doświadczeniach, dla niektórych weryfikatorów ograniczenie informacji zamieszczanych w operacie technicznym okazało się pewnym problemem. Co więcej, będąc uczestnikiem jednego ze szkoleń dla Służby Geodezyjnej i Kartograficznej, z wystąpienia jednego z Wojewódzkich Inspektorów Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego usłyszałem, że nawet zgodnie z przepisami sprzed nowelizacji ilość dokumentów i informacji zamieszczanych w operatach geodezyjnych była dla celów weryfikacji zdecydowanie niewystarczająca.
Z nutą ironii chciało by się rzec znane z czasów słusznie minionych hasło propagandowe aparatu władzy:
„Wzmożona kontrola podstawą społecznego zaufania!”
Powiedz, powiedz czemu?
Z czego może wynikać takie podejście? Z przyzwyczajenia? Z obsesyjnej potrzeby kontroli? Ze zwykłej chęci utrudnienia pracy wykonawcom prac geodezyjnych? A może z czegoś innego?
Niezależnie od przyczyn, w mojej ocenie podejście to jest co najmniej nierozwojowe i trudno mi znaleźć jakiś racjonalny cel takiego działania.
Należy jednak pamiętać, że każde działanie organów SGIK (w tym wykazywanie uwag do operatów geodezyjnych w protokołach weryfikacji) musi być oparte na przepisach prawa, co mocno ogranicza zapędy niektórych weryfikatorów do nadmiernej kontroli wyników zgłoszonych prac geodezyjnych.
Powyższe dobrze obrazuje pewna negatywna weryfikacja sporządzonego przez nas operatu, w której zarzucono nam brak zamieszczenia na szkicu geodezyjnym opisów rzędnych obiektów ‘pikieta naturalna’ i ‘pikieta sztuczna’.
Czy słusznie? Zapraszam do lektury poniżej 🙂
Organ:
Zarząd Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu
Wykonawca prac geodezyjnych:
geospot Biuro Geodezji działające z ramienia Cubic Orb sp. z o.o.
WWW: www.geospot.pl
Autor protokołu weryfikacji:
Rafał Warwas, Główny specjalista ds. Geodezji i Kartografii Biura Weryfikacji Opracowań Geodezyjnych i Kartograficznych Zarządu Geodezji Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu,
Geodeta uprawniony (nr uprawnień: 20162)
Autor stanowiska wykonawcy:
Krzysztof Krzeszowski, niepokorny geodeta bez uprawnień
Informacja o zakresie nieprawidłowości (pkt 6.4 protokołu):
Stanowisko wykonawcy prac geodezyjnych (pkt Ad.6.4 stanowiska):
Powyższą nieprawidłowość należy uznać za bezzasadną, ponieważ:
1. Błędna logicznie interpretacja 34 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia o standardach.
Zgodnie z § 34 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia o standardach:
„2. Przy opracowywaniu wyników geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych:
(…)
2) dokumentację sporządza się z zastosowaniem oznaczeń i symboli graficznych właściwych dla treści mapy zasadniczej.”
Z treści wyżej przytoczonej informacji o zakresie nieprawidłowości wynika, że organ weryfikujący najwyraźniej traktuje pojęcie ‘oznaczenie’ jako jednoznaczny synonim pojęcia ‘opis’, co jest oczywistym błędem logicznym. W celu nakreślenia różnicy pomiędzy tymi pojęciami, w pierwszej kolejności warto odnieść się do definicji terminu ‘oznaczenie’ jaką popełnił wybitny polski filozof i logik Kazimierz Ajdukiewicz w swoim podręczniku „Logika pragmatyczna”, mówiącej, iż jest to „relacja zachodząca pomiędzy nazwą a przedmiotem, taka, że dana nazwa przy pewnym swoim znaczeniu oznacza każdy i tylko taki przedmiot, o którym można zgodnie z prawdą orzec tę nazwę”. Doskonałym przykładem takiej relacji może być zastosowanie nazwy ‘człowiek’ jako oznaczenie pewnej postaci z gatunku homo sapiens (pełniącą tu rolę swego rodzaju przedmiotu) opisującą siebie jako, przykładowo – Zbigniew Domagała. Nie ma tutaj co do tego wątpliwości, że jeżeli ‘Zbigniew Domagała’ należy do gatunku homo sapiens, to zgodnie z prawdą można orzec, iż postać ta jest ‘człowiekiem’. Zgoła inną funkcję logiczną pełni termin ‘opis’, który jest pojęciem znacznie szerszym i luźniejszym. Naturalnie sam ‘opis’ może być jednocześnie ‘oznaczeniem’ (np. ‘człowiek’), a wręcz może zawierać w sobie wiele oznaczeń (np. ‘człowiek rasy białej’), niemniej ‘opis’ może również nie zawierać oznaczeń wcale. Pewnym rodzajem opisu bez oznaczenia (a w zasadzie częścią opisu) jest wyżej przytoczone miano ‘Zbigniew Domagała’ w odniesieniu do pewnego człowieka. Wprawdzie w pewnym odosobnionym przypadku miano to będzie odnosiło się do pewnego człowieka i będzie to prawdą, niemniej w praktyce, nic nie stoi na przeszkodzie, aby odnosiło się ono do czegoś zupełnie innego, np. do ‘Nosacza sundajskiego’. Określenie ‘Zbigniew Domagała’ pełni tutaj rolę opisu pewnej cechy danej postaci (imię i nazwisko/nazwa własna), jednakże zgodnie z wyżej przywołaną definicją, nie może zostać ono uznane za ‘oznaczenie’, ponieważ jego użycie nie w każdym przypadku będzie oznaczać człowieka (czy inną postać lub przedmiot).
Wymownym dopełnieniem powyższych rozważań może być przywołanie semiotycznej definicji terminu ‘znak’ (od którego przecież pochodzi termin ‘oznaczenie’), którego znaczenie (wg różnych źródeł) można opisać jako: obserwowalny element rzeczywistości, który nie jest istotny ze względu na swoje własne cechy, ale na swoją relację do innego elementu rzeczywistości do którego się odnosi.
Warto również zwrócić uwagę na to, że ‘oznaczenie’ nie musi być wyrażone jedynie za pomocą nazwy. Do oznaczania pewnych przedmiotów, poza nazwami, można z powodzeniem wykorzystywać również: skróty nazw, pojedyncze litery, cyfry, symbole graficzne czy też różne ich połączenia. W polskiej geodezji, przy redagowaniu mapy zasadniczej stosuje się w zasadzie wszystkie z ww. rodzajów oznaczeń, jednakże Rozporządzenie o BDOT przewiduje również stosowanie na tej mapie szeregu opisów, które, co do zasady, oznaczeniami nie są. Doskonałym przykładem takich opisów są właśnie opisy wartości rzędnych obiektów ‘pikieta naturalna’ i ‘pikieta sztuczna’. Pierwszym sygnałem wskazującym na to, że opisy te nie sposób uznać za oznaczenia jest fakt, że ich wartości są w zasadzie dowolną liczbą w pewnym ograniczonym zakresie i o pewnej określonej precyzji zapisu, np. ‘300.35’ (dla obiektu ‘pikieta sztuczna’). I tu, podobnie jak w przypadku wyżej opisanego przypadku miana ‘Zbigniew Domagała’, użycie opisu ‘300.35’ nie musi oznaczać ‘pikieta sztuczna’, ponieważ równie dobrze może oznaczać np. rzędną urządzenia sieci specjalnej. Opis ten ani nie identyfikuje żadnego obiektu, ani tym bardziej nie definiuje grupy obiektów, lecz wskazuje jedynie pewną cechę obiektu ‘pikieta sztuczna’ – wartość atrybutu ‘rzędna’, dlatego też nie można tego opisu utożsamiać z ‘oznaczeniem’, o którym mowa w § 34 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia o standardach. Zgodnie z zapisami punktu 6 rozdziału 2 załącznika nr 4 do Rozporządzenia o BDOT, obiekty ‘pikieta sztuczna’ i ‘pikieta naturalna’, poza symbolem graficznym, co do zasady, nie posiadają dodatkowego oznaczenia tekstowego.
Dobrym przykładem obiektu mapy zasadniczej, którego, w przeciwieństwie do obiektów ‘pikieta sztuczna’ i ‘pikieta naturalna’, ‘opis’ stanowi jednocześnie ‘oznaczenie’ jest ‘właz do komory lub kanału’, dla którego ustawodawca jednoznacznie określił w § 4 ust. 1 rozdziału 2 Rozporządzenia o GESUT, iż jego wartość oznacza przynależność tego obiektu do rodzaju sieci uzbrojenia terenu. Oznaczenie to pełni tu rolę przypisania obiektu ‘właz do komory lub kanału’ do jednej ze zdefiniowanych grup celem dokładniejszej jego identyfikacji (podobnie jak w wyżej przytoczonym przykładzie ‘człowiek rasy białej’), czego z pewnością nie można powiedzieć o opisie obiektów ‘pikieta sztuczna’ i ‘pikieta naturalna’. Opis obiektów ‘pikieta sztuczna’ i ‘pikieta naturalna’ pełni jedynie rolę informacyjną dot. pewnej cechy obiektu (atrybut ‘rzędna’), jednoznacznie jego nie identyfikującym, dlatego też, zgodnie z zasadami logiki, nie może zostać uznany za ‘oznaczenie’, o którym mowa w § 34 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia o standardach.
2. Brak racjonalności ekonomicznej
Niezależnie od powyższych rozważań, organ weryfikujący najwyraźniej zapomina o względach celowościowych opracowywania dokumentacji, o której mowa w § 34 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia o standardach. Zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 11 oraz art. 7d pkt 1 Ustawy GiK, dokumentacja ta ma służyć organom Służby Geodezyjnej i Kartograficznej do zakładania i aktualizacji baz danych, o których mowa w art. 4 ust. 1a tej ustawy. Inaczej rzecz ujmując, dokumentacja zawierająca wyniki geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych powinna być opracowana tak, aby w sprawny sposób mogła być wykorzystana do aktualizacji baz danych Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego (dalej również „PZGIK”). Warto tu zaznaczyć, że zgodnie z § 35 ust. 1 i 4 Rozporządzenia o standardach, podstawowymi dokumentami służącym do aktualizacji tych baz są pliki w formacie GML, a w niektórych przypadkach również odpowiednie wykazy (np. przy aktualizacji bazy EGIB – zgodnie z § 39 Rozporządzenia o standardach). Dokumenty te zawierają wszelkie niezbędne dane służące do tworzenia i aktualizacji baz danych PZGIK, natomiast pozostała dokumentacja pełni rolę uzupełniającą, służącą do ewentualnej kontroli kompletności informacji zawartych w plikach w formacie GML czy wykazach (o czym zresztą mowa w pkt 5 wzoru protokołu weryfikacji).
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w ramach przedmiotowej pracy geodezyjnej, wykonawca opracował niezbędne do aktualizacji odpowiednich baz danych PZGiK pliki w formacie GML oraz, w ramach uzupełnienia dla celów przeprowadzenia weryfikacji wyników prac, (i) sprawozdanie techniczne (zgodnie z § 36 pkt 2 Rozporządzenia o standardach), (ii) mapę porównania z terenem (zgodnie z § 36 pkt 4 Rozporządzenia o standardach), (iii) wykazy pomierzonych lub obliczonych współrzędnych punktów szczegółów terenowych (zgodnie z § 36 pkt 5 Rozporządzenia o standardach), oraz (iv) szkice jednoznacznie ilustrujące rozmieszczenie tych punktów i powiązanych z nimi szczegółów terenowych (zgodnie z § 36 pkt 5 Rozporządzenia o standardach). Dokumenty „uzupełniające”, przygotowane w takiej postaci jak zostały pierwotnie przedłożone do weryfikacji, zawierają wszelkie informacje jakie są niezbędne do sprawdzenia kompletności i poprawności opracowania służących do aktualizacji baz danych PZGIK plików w formacie GML. Sugerowane przez organ weryfikujący umieszczenie dodatkowo na szkicach wartości rzędnych obiektów ‘pikieta naturalna’ i ‘pikieta sztuczna’ w praktyce nic nie wnosi do dokumentacji, ponieważ informacja ta jest już zawarta w wykazach współrzędnych punktów szczegółów terenowych. W związku z tym, powielanie tej informacji w kolejnych dokumentach pozbawione jest zarówno uzasadnienia ekonomicznego, jak i praktycznego. Co więcej, powielanie tej informacji na szkicach może wręcz tej dokumentacji zaszkodzić ze względu na pogorszenie jej czytelności i przejrzystości.
Warto dodatkowo zwrócić uwagę na brak konsekwencji organu weryfikującego przy ocenie rzekomego naruszenia przez wykonawcę w ramach niniejszej pracy geodezyjnej § 34 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia o standardach, ponieważ na „brak opisu (wartości rzędnej) obiektu ‘pikieta sztuczna’ (OTRS)’, brak opisu (wartości rzędnej) obiektu ‘pikieta naturalna’ OTRN)’” na mapie porównania z terenem już uwagi nie zwrócił.
3. Błędna ocena stanu faktycznego
To jakie informacje powinny znajdować się na szkicach określa § 36 pkt 5 Rozporządzenia o standardach, mówiący,
że operat techniczny powinien zawierać, m.in.:
„szkice jednoznacznie ilustrujące rozmieszczenie punktów szczegółów terenowych [przyp.] i powiązanych z nimi szczegółów terenowych”
Opracowane przez wykonawcę w ramach niniejszej pracy geodezyjnej szkice zawierają wszystkie ww. elementy.
Biorąc wszystko powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż brak jest podstaw do odmowy przyjęcia przedmiotowej dokumentacji do PZGIK na podstawie wyżej przytoczonej informacji o zakresie nieprawidłowości.
Wynik sprawy:
Wygląda na to, że pierwsza lekcja logiki poskutkowała, ponieważ po naszym stanowisku operat został przyjęty do PZGIK 🙂
Oby tak dalej Panie weryfikatorze!
